लसूण हे
कांद्याच्या परिवारातील एक कंदमूळ आहे. कांद्याप्रमाणे कच्च्या लसणाला उग्र वास व चव असते परंतु तो शिजवला असता त्याची चव बदलून गोडसर होते.
प्राचीन काळापासून लसणाचा उपयोग स्वयंपाकात व औषधोपचारासाठी केला गेला आहे. लसणाचे असंख्य गुणकारी गुणधर्म शास्त्रीय संशोधनाद्वारे सिद्ध झाले आहेत.
एकूण लसूण उत्पादनात जगामध्ये
चीनचा पहिला तर
भारताचा दुसरा क्रमांक लागतो.
(हिं. लसन गु. लसण क. बेळुवळ्ळी सं. लशून, उग्रगंधा इं. गार्लिक लॅ. ॲलियम सटायव्हम कुल-लिलिएसी). फुलझाडांपैकी [⟶वनस्पति, आवृतबीज उपविभाग] ही ओषधीय [लहान व नरम ⟶ ओषधि] वनस्पती ⇨कांदा व ⇨ खोरट यांच्या ॲलियम या प्रजातीतील व ⇨लिलिएसी कुलातील (पलांडू कुलातील) असून ती मूळची मध्य आशियातील असावी असे मानतात इ. स. पू. ५००० ते ३४०० या काळात ईजिप्शियन लोक कांदा व लसूण पिकवीत असत, असा पुरावा मिळतो. यूरोप, रूमानिया व ईजिप्त येथे तिचे देशीयभवन (निसर्गाशी पूर्णपणे जमवून घेऊन सुस्तिर होणे) झाले आहे.
भारतादि अनेक पौर्वात्य देशांत ती मोठ्या प्रमाणात लागवडीत आहे ती मूळची भारतीय नाही वैदिक वाङ्मयात लसणाचा उल्लेख नाही, तथापि महाभारतात (आरण्यक पर्वात) कांदा व लसूण यांचा उल्लेख आलेला आहे तसेच कौटिलीय अर्थशास्त्र, वात्सायनाचे कामसूत्र, चरकसंहिता, सुश्रुतसंहिता, भावनीतक, मनुस्मृती इ. अनेक जुन्या संस्कृत ग्रंथांत निरनिराळ्या संदर्भात त्यांचे उल्लेख आढळतात. लसणाच्या निश्चित मूलस्थानाबद्दल मतभेद आहेत. मात्र अनेक धर्मग्रंथांत लसूण अपवित्र, निषिद्ध व त्याज्य मानलेला आढळतो तसेच त्याच्या औषधी गुणधर्मांची माहितीही भरपूर मिळते काश्यपसंहितेइतकी माहिती इतरत्र आढळत नाही.
Comments
Post a Comment
Please do not enter any spam link in comment box.